Het humaan papillomavirus (HPV) is een groep van meer dan 150 virussen, waarvan de meeste onschuldig zijn. Sommige virusstammen (types) kunnen echter wratjes of zelfs kanker veroorzaken (1)
Dit artikel wordt nog medisch beoordeeld.
Medewerkers
Auteur Sophie Oppelt
Reviewers Carolin Becker, Lea Dörner, Marjan Naghdi
Redacteur Juliëtte Gossens
Vertaler Juliëtte Gossens
In dit artikel
Behandeling
Wat is HPV?
Het humaan papillomavirus, afgekort met HPV, is een veelvoorkomende seksueel overdraagbare aandoening (SOA). HPV is eigenlijk een groep van meer dan 150 virussen. Die kunnen tot een aantal gezondheidsproblemen leiden, zoals wratten en bepaalde soorten kanker. Onderzoek suggereert dat bijna 80% van de mensen een keer in hun leven een HPV-infectie oplopen. Gelukkig gaat de infectie meestal vanzelf weer weg en heb je er geen last van. In een klein aantal gevallen geeft de infectie wel problemen, zoals kanker. (1, 2)
Slechts een handjevol HPV-stammen, ongeveer 14 ervan, kunnen kanker veroorzaken (3). De soorten kanker die HPV kan veroorzaken zijn onder andere keel- en mondkanker, anale kanker en baarmoederhalskanker. (2-5)
Belangrijk: de HPV-stammen die wratten veroorzaken geven geen kanker. Dus als je wratten hebt die veroorzaakt zijn door HPV, hoef je je geen zorgen te maken dat die kanker gaan worden. Je kan wel geïnfecteerd zijn met meerdere HPV-types tegelijk, dus dat je wratten hebt sluit niet uit dat je kanker kunt krijgen door een ander HPV-type.
Hoe wordt HPV doorgegeven?
HPV wordt vooral doorgegeven door seksueel contact, zoals orale, vaginale en anale seks. Maar dat komt omdat het virus zich verspreidt via intensief huid-op-huid contact, dus je kunt HPV krijgen zonder dat je orale seks of seks via penetratie hebt. Het virus zit niet in lichaamsvloeistoffen zoals sperma of vaginale vloeistoffen, maar in de huid (vooral van de geslachtsdelen). Als je intiem fysiek contact hebt met iemand anders, kun je HPV van die persoon krijgen als die HPV heeft.
Ten laatste komt het vaak voor dat de infectie wordt doorgegeven door geboorte. Een zwangere persoon met HPV kan de infectie doorgeven aan hun kind tijdens het baren door het nauwe contact van de baby met de huidcellen van de moeder. (6, 7)
Hoe kun je infectie met HPV voorkomen?
Er zijn verschillende manieren waarop je jezelf en anderen kunt beschermen tegen HPV. De meest effectieve manier is het HPV-vaccin.
Het HPV-vaccin wordt aangeraden vanaf jonge leeftijd, voor tieners en voor jonge mensen. Omdat HPV vooral door seksueel contact doorgegeven wordt, is het vaccin het meest effectief als het wordt toegediend voordat je voor het eerst seksueel contact hebt. (2, 3, 7)
Het vaccin bestaat uit meerdere injecties. Omdat kinderen wat "immunopotenter"zijn (wat wil zeggen dat hun lichaam wat sneller immuniteit geeft), hebben zij slechts 2 injecties nodig, met 8 weken ertussen, om voor de rest van hun leven beschermd te zijn. Volwassenen hebben iets meer nodig: 3 injecties, 8 weken en 6 maanden na de eerste injectie. (8)
Er zijn verschillende variaties van het vaccin beschikbaar, afhankelijk van waar je je bevindt in de wereld. Één vaccin (het bivalente vaccin) beschermt alleen tegen HPV types 16 en 18. Deze types geven het vaakst kanker. Het vaccin met de breedste bescherming op de markt (het negen-valente vaccin) beschermt tegen 9 van de ongeveer 14 kankerveroorzakende HPV-stammen. Daarom is het belangrijk om nog steeds mee te doen met het bevolkingsonderzoek voor baarmoederhalskanker, zelfs als je gevaccineerd bent. Lees hier meer over het uitstrijkje en andere screeningsmethoden die gebruikt worden bij het bevolkingsonderzoek. (3, 4)
Daarnaast verkleint het gebruik van een condoom het risico op een HPV-infectie omdat die een barrière opwerpt tussen de huid van de geslachtsdelen. Helaas geven condooms geen volledige bescherming, omdat het virus ook kan worden doorgegeven door huid-op-huid contact op plekken die niet worden bedekt door een condoom. (6)
Kan een HPV-infectie behandeld worden?
Er bestaat momenteel geen behandeling voor HPV-infecties. Daarom is het zo belangrijk om te voorkomen dat je in de eerste plaats geïnfecteerd raakt. Gelukkig gaan de meeste HPV-infecties vanzelf weg binnen een paar maanden tot een paar jaar, maar soms duurt het langer en kan het je gezondheid beïnvloeden (7, 8).
Recentelijk is er onderzoek gedaan dat laat zien dat speciale vaginale gels zouden kunnen helpen bij het opruimen van het virus (9-12). Deze gels hechten aan bepaalde delen van het virus, remmen de verspreiding en bevorderen de bescherming die anti-oxidanten bieden. Maar de gels worden nog niet aangeraden door artsenvereningingen of behandelingsrichtlijnen.
Regelmatige uitstrijkjes of HPV-tests (beide screeningmethodes) kunnen afwijkingen aan de cervix opsporen zodat die behandeld kunnen worden vóórdat er kanker ontstaat. Een HPV-infectie leidt niet direct tot kanker of genitale wratten. Zeker baarmoederhalskanker duurt zo'n vijf tot tien jaar om zich te ontwikkelen. Het is meestal namelijk een zeer sloom groeiend type kanker. (2-4)
Houd in je achterhoofd dat HPV een veel voorkomende infectie is en dat je niks fout hebt gedaan als je die infectie hebt. Maar is het is wel belangrijk om voorzorgsmaatregelen te nemen tegen een infectie en om je regelmatig te laten controleren. Op die manier kunnen problemen veroorzaakt door HPV vastgesteld en zo nodig behandeld worden.
Bronnenlijst
Tommasino M. The human papillomavirus family and its role in carcinogenesis. Seminars in Cancer Biology. 2014;26:13-21. DOI: 10.1016/j.semcancer.2013.11.002.
Crosbie EJ, Einstein MH, Franceschi S, Kitchener HC. Human papillomavirus and cervical cancer. The Lancet. 2013;382(9895):889-899. DOI: 10.1016/S0140-6736(13)60022-7
National Cancer Institute. HPV and Cancer. https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/infectious-agents/hpv-and-cancer [Accessed February 12th, 2023]
Erickson Gabbey A. Everything you Need to Know About Human Papillomavirus Infection. https://www.healthline.com/health/human-papillomavirus-infection [Accessed February 12th, 2023]
Roman BR, Aragones A. Epidemiology and incidence of HPV-related cancers of the head and neck. Journal of Surgical Oncolology. 2021;124(6):920-922. DOI: 10.1002/jso.26687
Winer RL, Hughes JP, Feng Q, O'Reilly S, Kiviat NB, Holmes KK, Koutsky LA. Condom use and the risk of genital human papillomavirus infection in young women. New England Journal of Medicine. 2006;354(25):2645-2654. DOI: 10.1056/NEJMoa053284
Petca A, Borislavschi A, Zvanca ME, Petca RC, Sandru F, Dumitrascu MC. Non-sexual HPV transmission and role of vaccination for a better future (Review). Experimental and Therapeutic Medicine. 2020;20(6):186. DOI: 10.3892/etm.2020.9316
Markowitz LE, Naleway AL, Klein NP, Lewis RM, Crane B, Querec TD et al. Human Papillomavirus Vaccine Effectiveness Against HPV Infection: Evaluation of One, Two, and Three Doses. Journal of Infectious Diseases. 2020;221(6):910-918. DOI: 10.1093/infdis/jiz555
Major AL, Dvořák V, Schwarzová J, SkÅ™ivánek A, MalÃk T, Pluta M et al. Efficacy and safety of an adsorbent and anti-oxidative vaginal gel on CIN1 and 2, on high-risk HPV, and on p16/Ki-67: a randomized controlled trial. Archives of Gynecology and Obstetrics. 2021;303(2):501-511. DOI: 10.1007/s00404-020-05816-8
Major AL, SkÅ™ivánek A, Grandjean EM, Dvořák V, MalÃk T, Pluta M et al. An Adsorptive and Antioxidant Vaginal Gel Clears High-Risk HPV- and p16/Ki-67-Associated Abnormal Cytological Cervical Findings: A post-hoc Subgroup Analysis of a Prospective Randomized Controlled Trial on CIN2 and p16 Positive CIN1. Frontiers in Medicine. 2021;8:645559. DOI: 10.3389/fmed.2021.645559
Huber J, Mueller A, Sailer M, Regidor P. Human papillomavirus persistence or clearance after infection in reproductive age. What is the status? Review of the literature and new data of a vaginal gel containing silicate dioxide, citric acid, and selenite. Women’s Health. 2021;17. DOI: 10.1177/17455065211020702
Gil-Antuñano SP, Cogollor LS, López Diaz AC, González RodrÃguez SP, Carter DD, Mediavilla CC et al. Efficacy of a Coriolusversicolor-Based Vaginal Gel in Human Papillomavirus-Positive Women Older Than 40 Years: A Sub-Analysis of PALOMA Study. Journal of Personalized Medicine. 2022;12(10):1559. DOI: 10.3390/jpm12101559
Let op: de informatie die we hier voor je verzamelen is strikt voor educatieve doeleinden. Als je je niet goed voelt of als je enige klachten of vragen over je gezondheid hebt, neem dan alsjeblieft contact op met je arts of andere relevante zorgmedewerker. Wij geven geen medisch advies.