Een aandoening waarbij de bloeddruk van een zwanger persoon verhoogd is, of wanneer er teveel eiwit in hun urine zit. Dit kan heel gevaarlijk zijn.
Dit artikel wordt nog medisch beoordeeld.
Medewerkers
Auteur Julian Zeegers
Reviewers Britte Megens en Sophie Oppelt
Redacteur Juliëtte Gossens
Vertaler Juliëtte Gossens
Een veelvoorkomende complicatie bij een zwangere persoon is pre-eclampsie, ook wel zwangerschapsvergiftiging genoemd. Het treft ongeveer 3-5% van
alle zwangerschappen (1). Vroege pre-eclampsie, die optreedt bij een zwangerschapsduur van minder dan 34 weken, komt minder vaak voor
maar vormt een groter risico voor zowel de drager als de baby in vergelijking met late zwangerschapsvergiftiging. Late zwangerschapsvergiftiging treedt op wanneer de ziekte begint bij of na 34 weken zwangerschap.
Hieronder wordt beschreven hoe we nu denken dat pre-eclampsie ontstaat, wat de gevolgen zijn voor ouder en baby, en hoe het kan worden behandeld.
In dit artikel
Hoe pre-eclampsie zich ontwikkelt
Hoe pre-eclampsie precies ontstaat, is nog niet helemaal duidelijk. Wetenschappers hebben wel verschillende factoren gevonden die hierbij een rol kunnen spelen. Eén kenmerk van vroege pre-eclampsie blijkt de abnormale herstructurering van spiraalslagaders te zijn (1). Spiraalvormige slagaders zijn kleine slagaders met een hoge weerstand en een lage bloedcapaciteit (dat wil zeggen, waarin weinig bloed past) die normaal gesproken tijdens bepaalde dagen van de menstruatiecyclus bloed naar de baarmoeder toevoeren. Tijdens de vroege zwangerschap dringen speciale cellen, de extraville trofoblastcellen genaamd, de gladde spiercellen en de binnenste cellaag van de spiraalvormige slagaders binnen. Door dit ingewikkelde proces worden de spiraalvormige bloedvaten omgevormd tot bloedvaten met lage weerstand en hoge bloedcapaciteit - het tegenovergestelde van hun eigenschappen buiten de zwangerschap - om de bloedstroom naar de baby te vergroten. Als dit goed gebeurt, krijgt de zich ontwikkelende foetus voldoende zuurstof en voedingsstoffen om zich verder te ontwikkelen. Bij zwangerschapsvergiftiging in een vroeg stadium van de zwangerschap, is dit proces van de spiraalvormige slagaders echter verstoord, waardoor de foetus niet goed kan groeien. Om deze reden is vroege pre-eclampsie vaak schadelijker dan pre-eclampsie in een later stadium van de zwangerschap (2).
Gevolgen en last van pre-eclampsie voor drager en baby
Onmiddellijke gevolgen van zwangerschapsvergiftiging voor dragers zijn bijvoorbeeld acuut nier- of leverfalen, longoedeem (vochtophoping in de longen), en bloedingen in de hersenen. Naast de onmiddellijke gevolgen is pre-eclampsie (vooral de vroeg-ontstane vorm) in verband gebracht met vele andere ziekten later in het leven. Mensen die aan pre-eclampsie hebben geleden, hebben een groter risico om later hart- en vaatziekten te ontwikkelen. Ook treedt verhoogde bloeddruk (hypertensie) over het algemeen eerder op dan bij mensen die een gezonde zwangerschap hebben gehad. Bovendien zijn er grotere risico's op het ontwikkelen van trombo-embolie (verstopping van een bloedvat) en diabetes type II, ofwel suikerziekte, vastgesteld.
Voor de baby is groeibeperking een belangrijk gevolg van zwangerschapsvergiftiging, waarbij vroege pre-eclampsie een grotere impact heeft dan late pre-eclampsie. Een ander belangrijk mogelijk gevolg voor de baby is sterfte, wat optreedt in ongeveer 5,2 per 1.000 zwangerschappen bij dragers met pre-eclampsie, vergeleken met ongeveer 3,6 per 1.000 normale zwangerschappen. Bovendien komt vroeggeboorte vaak voor bij pre-eclampsie, waardoor het sterfte- en ziekterisico toeneemt. Dit omvat onder meer een hoger risico op ademnoodsyndroom en neurologische ontwikkelingsstoornissen (1).
Naast de fysieke belasting die zwangere mensen met pre-eclampsie ondervinden, kan er ook een belangrijk geestelijk aspect zijn: angst. Eerdere studies hebben aangetoond dat ouders met zwangerschapsvergiftiging significant meer angst ervaren in vergelijking met gezonde dragers. Verloskundigen en gynaecologen moeten zich dan ook bewust zijn van dit probleem, waarbij ze naast de lichamelijke symptomen ook aandacht besteden aan psychische symptomen. Verloskundigen zijn vaak het directe aanspreekpunt voor zwangeren. Zij worden geacht attent te zijn op tekenen van psychische problemen en zo nodig door te verwijzen naar gezondheidszorg op dit gebied. Verschillende behandelingen waarvan is aangetoond dat ze angst aanzienlijk kunnen verminderen, zijn cognitieve gedragstherapie, gezondheidsvoorlichting en ontspanningstraining (3). Als jij pre-eclampsie hebt of hebt doorgemaakt en je voelt je angstig, vraag dan jouw verloskundige, huisarts of gynaecoloog wat de mogelijkheden voor psychische ondersteuning zijn. Je staat er niet alleen voor!
Behandeling van pre-eclampsie
Momenteel is de beste behandeling het afbreken van de zwangerschap, en dus de placenta en de baby ter wereld te brengen. Een belangrijk aspect is echter het moment van de bevalling. Wanneer de diagnose pre-eclampsie na 37 weken wordt gesteld (late pre-eclampsie), is het vaak het beste om de baby onmiddellijk ter wereld te brengen om complicaties voor de aanstaande ouder te voorkomen. Als pre-eclampsie echter in een vroeg stadium van de ontwikkeling wordt vastgesteld, is de kans kleiner dat je kunt bevallen van een gezonde baby, omdat het ademhalingsstelsel van de baby onvoldoende ontwikkeld is. Dit is een groot dilemma voor veel aanstaande ouders die te maken krijgen met pre-eclampsie, en voor de artsen die hen behandelen. Door de zwangerschap langer in stand te houden kan de baby zich beter ontwikkelen, ondanks dat er onvoldoende zuurstof en voeding in de baarmoeder aanwezig is. De drager (jijzelf dus) loopt echter een groter risico op ziekten en complicaties als de zwangerschap nog doorgaat (1).
Elke zwangerschap is anders, en wat in het ene geval het beste is, is dat misschien niet in het andere. Praat met je zorgverleners en bespreek je zorgen met hen, want jouw inspraak in je zorgtraject is ontzettend belangrijk!
Bronnen
Bokslag A, van Weissenbruch M, Mol BW, de Groot CJ. Preeclampsia; short and long-term consequences for mother and neonate. Early Hum Dev. 2016;102:47-50. DOI: 10.1016/j.earlhumdev.2016.09.007
Albrecht ED, Pepe GJ. Regulation of Uterine Spiral Artery Remodeling: a Review. Reprod Sci. 2020;27(10):1932-42. DOI: 10.1007/s43032-020-00212-8
Abazarnejad T, Ahmadi A, Nouhi E, Mirzaee M, Atghai M. Effectiveness of psycho-educational counseling on anxiety in preeclampsia. Trends Psychiatry Psychother. 2019;41(3):276-82. DOI: 10.1590/2237-6089-2017-0134
Let op: de informatie die we hier voor je verzamelen is strikt voor educatieve doeleinden. Als je je niet goed voelt of als je enige klachten of vragen over je gezondheid hebt, neem dan alsjeblieft contact op met je arts of andere relevante zorgmedewerker. Wij geven geen medisch advies.