COVID-19, de ziekte die veroorzaakt wordt door het coronavirus, kan gevaarlijk zijn voor zwangere mensen en hun baby's.
Dit artikel wordt nog medisch beoordeeld.
Medewerkers
Auteur Alessandra Papitto
Reviewers Carolin Becker, Mariam Hamadeh and Juliëtte Gossens
Redacteur Juliëtte Gossens
Vertaler Juliëtte Gossens
COVID-19 is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door het coronavirus. Dat is een nare gast die tot klachten kan leiden als hoesten, koorts en moeilijkheden met ademhalen.
Tijdens de corona pandemie was één van de meest urgente vragen wat het virus met de meest kwetsbare mensen zou doen. Zwangere mensen maken deel uit van die groep, en zij hebben tijdens de pandemie met unieke situaties te maken gekregen. Zwangerschap is vaak een speciale ervaring maar kan ook veel zorgen met zich meebrengen, zeker als je denkt aan COVID-19. Dat is ook vandaag de dag nog van toepassing, ook al zijn we over de piek van de pandemie op de meeste plekken in de wereld.
In dit artikel gaan we de complexe relatie tussen zwangerschap en COVID-19 onderzoeken. We maken daarbij gebruik van het laatste onderzoek en de meest recente richtlijnen. Let wel op: als je nu zwanger bent en je bent besmet met het coronavirus, neem dan contact op met je eigen arts om te vragen of die advies voor jou heeft. Wij zijn er alleen voor algemene informatie, niet voor persoonlijk advies!
In dit artikel
Infectie met het coronavirus
Virussen die kunnen leiden tot longontsteking en moeite met ademhalen zijn altijd wel zorgwekkend geweest voor zwangere mensen. En hoewel we veel vooruitgang hebben geboekt met het terugdringen van COVID-19, onder andere door vaccins, is het coronavirus nog steeds aanwezig. Het kan dus ook nog steeds een bedreiging voor je gezondheid vormen. Daarom is het belangrijk om te begrijpen wat voor effect corona op zwangeren heeft (1).
Zwangere mensen hebben geen hogere kans om geïnfecteerd te raken met het coronavirus vergeleken met andere gezonde volwassenen. Maar de infectie zorgt wel voor een hoger risico op problemen tijdens de zwangerschap, zeker als je niet gevaccineerd bent (lees hieronder meer daarover) (1,2).
Daarnaast kan het virus van jou naar je ongeboren baby overspringen tijdens je zwangerschap of de geboorte. Dat is heel zeldzaam, maar het kan wel. De meeste kindjes hebben hier niet veel last van, en als ze er ziek van worden herstellen ze gelukkig meestal volledig (3).
Risico's voor jou en je baby
Het risico op ernstige COVID-19 tijdens de zwangerschap is hoger dan normaal. Maar de risicofactoren voor ernstige COVID-19 zijn hetzelfde als voor andere mensen (4). Onder deze risicofactoren vallen bijvoorbeeld obesitas, suikerziekte, een hogere leeftijd en aandoeningen van het hart of de bloedvaten (4).
COVID-19 kan een zwangere en de baby op verschillende manieren beïnvloeden:
1.    Ernstige ziekte kan leiden tot vroeggeboorte
Als je heel ziek wordt en intensieve zorg nodig hebt, kan het zijn dat je artsen je baby eerder moeten halen dan gepland. Daarnaast is ernstige COVID-19 geassocieerd met een 60% verhoogde kans op een vroeggeboorte. Waarom dat zo is, is nog niet helemaal duidelijk. Maar het betekent wel dat je risico op doodgeboorte of miskraam hoger is (5).
2.    Infectie van de placenta
In sommige gevallen kan het virus de placenta infecteren. De placenta ondersteunt jouw baby in de baarmoeder en wordt ook wel de moederkoek genoemd. Een infectie van de placenta kan leiden tot een hoger risico op doodgeboorte. Ook kan het leiden tot problemen in de placenta, met als resultaat een aandoening zoals zwangerschapsvergiftiging. Dat kan schadelijk zijn voor zowel de zwangere als de baby (1). Â Â
3.    Het virus kan bij het kindje komen
In heel zeldzame gevallen kan het virus worden overgedragen van de zwangere naar de baby, terwijl die nog in de baarmoeder zit. Meestal is dit niet schadelijk voor de baby, maar het is toch iets waar artsen rekening mee moeten houden (1).
Borstvoeden als je het virus hebt
Een belangrijke vraag voor onderzoekers is of iemand die COVID-19 (of het coronavirus) heeft eigenlijk wel moet borstvoeden.
Volgens de adviezen van de WHO (de Wereldgezondheidsorganisatie) moeten moeders met COVID-19 of een verdenking op COVID-19 toch aangemoedigd worden om borstvoeding te geven. De voordelen van borstvoeden zijn namelijk een stuk groter dan de mogelijke risico's van het doorgeven van het virus (6).
Dat betekent dus dat het risico van een infectie voor baby's minder zwaar weegt dan de problemen die kunnen ontstaan als ze geen borstvoeding krijgen. Dan krijgen ze namelijk babyvoeding (uit een flesje) en krijgen ze een stuk minder huidcontact met jou. Allebei die dingen hebben een bewezen negatieve invloed op het immuunsysteem van je baby (4,6).
Ook al klopt het wat hierboven staat, als jij niet wil of kan borstvoeden, zeker als je ziek bent, is dat ook prima! Het belangrijkste is dat je baby genoeg te eten krijgt en dat je baby in een veilige omgeving is. De rest is bijzaak! Het gaat erom dat je weet dat als je wÃl borstvoeden, dat het kan, ook als je corona hebt.
Hoe bescherm ik mezelf en mijn baby?
Om te voorkomen dat je corona krijgt, volg je dezelfde veiligheidsmaatregelen op als iedereen (3).
Deze maatregelen kunnen bijvoorbeeld zijn:
Jezelf laten vaccineren (zie hieronder)
Mijden van drukke plekken
Een mondmasker op doen
Je handen regelmatig wassen
De kamer goed ventileren
Â
Misschien zijn deze maatregelen nog van kracht waar jij bent. Als dat zo is, dan is dat een extra barrière tussen jou en het virus. Maar op veel plekken zijn deze maatregelen niet meer van toepassing, omdat de pandemie niet meer zo'n groot probleem is. Je kunt dan het beste afstand houden van anderen die ziek zijn, toch je handen regelmatig blijven wassen, en je laten vaccineren als dat nog kan.
Als je koorts hebt die niet omlaag gaat of als je moeite hebt met ademhalen, dan moet je contact opnemen met een arts.
COVID-19 vaccins tijdens de zwangerschap
Er zijn veel mythes ontstaan over het coronavaccin. Maar je laten vaccineren is de beste manier om je kans om ernstig ziek te worden te verlagen. We weten dat het vaccin veilig is, ook tijdens de zwangerschap. Belangrijke gezondheidsautoriteiten, zoals de WHO, adviseren dan ook om je te laten vaccineren als je zwanger bent, net zwanger geweest bent, of als je borstvoeding geeft (7).
Welke vaccins heb ik nodig als ik zwanger ben?
Zwangerschap is een bijzondere reis, en corona kan het enger maken. Door je te houden aan veiligheidsmaatregelen en je te laten vaccineren kun je wel stappen zetten om jezelf en je baby veilig te houden.
Bronnen
Male V. SARS-CoV-2 infection and COVID-19 vaccination in pregnancy. Nature Reviews Immunoly.2022; 22(5):277–282. DOI: 10.1038/s41577-022-00703-6
Simbar M, Nazarpour S, Sheidaei A. (2023) Evaluation of pregnancy outcomes in mothers with COVID-19 infection: a systematic review and meta-analysis. Journal of Obstetrics and Gynaecology. 2023;43(1):2162867. DOI: 10.1080/01443615.2022.2162867
World Health Organization (WHO). Coronavirus disease (COVID-19): Pregnancy, childbirth and the postnatal period. 2022. https://www.who.int/news-room/questions-and-answers/item/coronavirus-disease-covid-19-pregnancy-and-childbirth
Wastnedge EAN, Reynolds RM, van Boeckel SR, Stock SJ, Denison FC, Maybin JA, Critchley HOD. Pregnancy and COVID-19. Physiological Reviews. 2021;101(1):303-318. DOI: 10.1152/physrev.00024.2020.
Kazemi SN, Hajikhani B, Didar H, Hosseini SS, Haddadi S, Khalili F, Mirsaeidi M, Nasiri MJ. COVID-19 and cause of pregnancy loss during the pandemic: A systematic review. PLoS One. 2021;16(8):e0255994. DOI: 10.1371/journal.pone.0255994
World Health Organization (WHO). Breastfeeding and COVID-19. 2020. https://www.who.int/news-room/commentaries/detail/breastfeeding-and-covid-19
Badell ML, Dude CM, Rasmussen SA, Jamieson DJ. Covid-19 vaccination in pregnancy. BMJ. 2022;378:e069741. DOI: 10.1136/bmj-2021-069741
Let op: de informatie die we hier voor je verzamelen is strikt voor educatieve doeleinden. Als je je niet goed voelt of als je enige klachten of vragen over je gezondheid hebt, neem dan alsjeblieft contact op met je arts of andere relevante zorgmedewerker. Wij geven geen medisch advies.